Hãy nhìn Nhật bản để chúng ta thôi ru ngủ nhau

Hãy nhìn Nhật bản để chúng ta thôi ru ngủ nhau

Đăng bởi Hai Hoang Van on Thứ Ba, ngày 17 tháng 5 năm 2016 | 17.5.16


Những câu chuyện về người Nhật bao giờ cũng gây ngạc nhiên phần còn lại của thế giới, nhất là với TQ và VN. Mới đây, một clip về cách taxi Nhật (đa phần là người lớn tuổi về hưu) đậu chờ đón khách đã gây xôn xao mạng xã hội bởi tác phong trật tự, kỷ luật của mình. Trước đấy, video về giám đốc và toàn bộ nhân viên công ty kem Akagi, Nhật cúi đầu xin lỗi khách hàng chỉ vì tăng giá 10yên (2000 VNĐ) lần đầu tiên trong suốt 25 năm qua cũng đã gây sốt cộng đồng Weibo, mạng xh lớn nhất TQ.



Thế hệ trẻ Nhật bản hôm nay
Tôi cứ nghĩ những câu chuyện như vậy chỉ là sự cường điệu của truyền thông, hoặc là cách PR của nhãn hàng nào đấy, cho tới khi đặt chân đến Nhật. Tôi không tìm thấy thùng rác công cộng nào ở Nhật nhưng đất nước này luôn được xem là sạch nhất thế giới (Singapore chỉ là 1 TP rất nhỏ và cũng chỉ sạch ở khu trung tâm). Tôi đã thử lấy tay chạm vào ô cửa sổ, mặt đường nơi tôi đi qua hoặc quan sát những chiếc bánh xe đang rong ruổi xung quanh mình và đã không nhìn thấy cả những hạt bụi.

Đi giữa phố mua sắm sầm uất nhất Tokyo mà có cảm giác như đang xem một bộ phim câm 3D khổng lồ. Không có bất kỳ tiếng còi xe hay âm thanh nào phát ra, kể cả khi đứng cạnh một cao ốc đang thi công.

Không thấy bóng cảnh sát hay nhân viên công lực nào nhưng người Nhật không bao giờ trộm cắp, trừ người "nước ngoài". (Trong bảng công bố tình hình tội phạm nước ngoài của cảnh sát Nhật Bản năm 2014, liên quan đến người Việt Nam là 2.488 vụ, tăng 61,6% so với năm 2013. Số người Việt ăn cắp bị bắt giữ là 1.745 trong tổng số 6.716 người nước ngoài bị bắt, chiếm cao nhất, trên cả TQ xếp ngay sau).
Ở Nhật có những cửa hàng bán lẻ không có người bán, khách vào mua rồi tự giác bỏ vào ngăn kéo đúng số tiền đã niêm yết.

Dù đất chật người đông, nghèo tài nguyên lại luôn bị thiên tai đe dọa, nhưng hầu như không người Nhật nào bỏ ra nước ngoài sinh sống. Tỷ lệ sinh viên du học phương Tây về nước làm việc luôn cao nhất châu Á.

Lịch sử của chúng ta là lịch sử của những lần lỡ hẹn, của những vương triều mê ngủ trong đền đài thành quách còn lịch sử nước Nhật là lịch sử của những lần thức tỉnh.

Tháng 7 năm 1853, khi triều đình Tokugawa từ chối không cho lên bờ trao thư của tổng thống Mỹ, Fillmore, thuyền trưởng Mathew Perry đã cho nổ một loạt đại bác lên trời để thị uy. Chính những tiếng đại bác ấy làm người Nhật giật mình, họ ngỡ ngàng trước sự phát triển của phương Tây và cảm thấy xấu hổ về những yếu kém, lạc hậu của mình. Chính thời điểm ấy, người Nhật thức tỉnh và đã chủ trương "thoát Á", rũ bỏ dứt khoát những hủ tục phong kiến, mở ra cuộc cách mạng Minh Trị Duy Tân đưa nước Nhật sau 44 năm không chỉ bắt kịp mà còn vượt cả phương Tây.

Năm 1945, sau khi bại trận bởi hai quả bom nguyên tử, người Nhật nuốt nhục vào trong, bắt đầu tái thiết đất nước trên một đống tro tàn. Những ngày này, thế giới lại chứng kiến tinh thần không thể khuất phục của người Nhật. Trên khắp đất nước, bất kỳ đâu cũng thấy treo và chỉ treo duy nhất 1 khẩu hiệu "Phẫn nộ đồ cường", tức là "Hãy biết tức giận khi nước nhà không mạnh". Đến năm 1970, đúng 25 năm sau, nước Nhật vươn lên thành cường quốc kinh tế, chỉ sau Mỹ.

Có bao giờ bạn ngẫm lại mình, một dân tộc có dân số ít hơn không đáng kể, cùng chịu ảnh hưởng văn hoá Khổng Nho tương đồng, lại được thiên nhiên ưu đãi, có chủ nghĩa là kim chỉ nam soi đường dẫn lối nhưng tất cả các chỉ số phát triển đều tụt hậu và luôn bị cả thế giới nhìn với ánh mắt khinh rẻ?

Hãy dẹp hết biểu ngữ sáo rỗng đỏ choét và thôi hô hào về lòng yêu nước khi yêu nước là gì nếu không phải là sự tự xấu hổ. Khi không biết xấu hổ, thanh niên sẽ vô cảm bàng quang trước thời cuộc còn quan chức bòn rút nguồn lực quốc gia mà không chút áy náy. Và chẳng ai thấy chút trách nhiệm nào về hiện tình đất nước.

Đã đến lúc chúng ta thôi ru ngủ nhau về hào quang của ngày hôm qua. Đã đến lúc nhìn lại mình, biết xấu hổ để đối diện thực tế vận nước lâm nguy. Từ đấy mới mong tìm ra giải pháp chấn hưng, đưa đất nước thoát khỏi bóng tối tụt hậu để thu hẹp khoảng cách với các nước xung quanh.

Lê Trọng Vũ

(FB. Le Trong Vu)