Dự luật Báo chí: ‘Lề dân’ sẽ có vị thế pháp lý như ‘lề đảng’?

Dự luật Báo chí: ‘Lề dân’ sẽ có vị thế pháp lý như ‘lề đảng’?

Đăng bởi Trung Lập on Thứ Ba, ngày 15 tháng 3 năm 2016 | 15.3.16


Có vẻ Ủy ban thường vụ quốc hội của ông Nguyễn Sinh Hùng tiếp tục gây ngạc nhiên đối với giới quan sát, kể cả với đài RFA.



Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng


Phiên họp tháng 2/2016 của Ủy ban thường vụ quốc hội không chỉ chứng kiến sự kiện Chủ tịch quốc hội chỉ trích cơ chế trì hoãn luật Biểu tình của thủ tướng chính phủ là “thiếu nghiêm túc”, mà Ủy ban thường vụ quốc hội còn “xin ý kiến các đại biểu để đưa các trang thông tin điện tử tổng hợp và thông tin có tính chất báo chí trên mạng xã hội vào Dự thảo Luật báo chí”. Như vậy, quan điểm của Ủy ban thường vụ quốc hội là khác hẳn với thái độ bảo thủ của Chính phủ - khi Chính phủ cho Bộ trưởng Thông tin Truyền thông Nguyễn Bắc Son phát ngôn về chỉ thị của Bộ Chính trị là Việt Nam không thừa nhận báo chí tư nhân, Luật Báo chí chỉ quản lý các loại hình báo chí, còn các loại hình khác thì theo Nghị định 72.


Cần nhắc lại, Nghị định 72 được Chính phủ ban hành vào cuối năm 2013 với mục đích “quản” các trang mạng xã hội – khi đó đã bị xem là “thế lực thù địch ghê gớm”. Vào giữa năm 2013, một số trang mạng xã hội như “Một góc nhìn khác” của blogger Trương Duy Nhất và trang Phạm Viết Đào còn đưa những tin tức bị coi là cực kỳ nội bộ của Hội nghị trung ương 7. Sau đó, cả Trương Duy Nhất lẫn Phạm Viết Đào đã bị Bộ công an bắt giam và xử án tù.


Tuy nhiên từ năm 2013 đến nay, sự thật là không những không “quản” được các trang mạng xã hội bằng Nghị định 72, một tình cảnh tréo ngoe là có nhiều dấu hiệu cho thấy những phe phái đấu đá trong nội bộ đảng lại phải “vận dụng” mạng xã hội để chuyển tải thông tin về tài sản và đơn thư tố cáo lẫn nhau. Trong khi đó, rất ít hoặc không có báo chí nhà nước dám đăng loại vụ việc này. Sau vụ tổng biên tập báo Người Cao Tuổi – ông Kim Quốc Hoa – bị Bộ Công an “khởi tố treo” vào đầu năm 2015, hầu như không còn tờ báo nhà nước nào dám tham dự vòng “huyết chiến cung đình”.


Đó cũng là lý do mà trong thời gian trước và ngay trong đại hội 12 của đảng cầm quyền, một số tài liệu được cho là thuộc độ “Tối Mật” hoặc “Tuyệt Mật” đã được những tác giả vô danh gửi đến các trang mạng xã hội như Ba Sàm, Dân Luận, Tin Tức Hàng Ngày để nhờ đăng tải. Đại hội 12 cũng bởi thế đã chứng kiến không chỉ cú lật kèo theo chiều xuống đối với “Anh Ba”, mà còn là vị thế lên như diều gặp gió của mạng xã hội, trong lúc báo chí nhà nước im thin thít.


Dự luật Báo chí đã được Chính phủ chuyển qua Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, theo nghị trình thì vào kỳ họp thứ 11 từ ngày 21/3/2016 sắp tới Quốc hội sẽ thảo luận và thông qua. Tuy vậy dự luật này bị cho là có quá nhiều thiếu sót, mặc dù đây là lần soạn thảo thứ 19.


Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ tháng 2/2016, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã phê phán việc dự luật báo chí không có nội dung nào liên quan tới các trang thông tin điện tử và mạng xã hội. Theo báo mạng VnEconomy, ông Nguyễn Sinh Hùng khi đó đã nói rằng, Hiến pháp qui định quyền dân chủ trong đó có quyền tự do ngôn luận của nhân dân, và không thể quan niệm truyền thông xã hội không phải là báo chí.


Nếu trước đây có thuật ngữ “quản không được thì cấm”, thì nay tình thế đang diễn biến khác hẳn. Với yêu cầu của mới nhất Ủy ban thường vụ quốc hội về đưa trang thông tin điện tử và mạng xã hội vào luật Báo chí, lần đầu tiên “báo chí tư nhân” có cơ hội sánh vai cùng báo giới nhà nước trong cùng khuôn khổ pháp luật.


Tất nhiên, vẫn có dư luận về khả năng các trang mạng “lề dân” sẽ bị chế tài một khi nằm trong luật Báo chí, nhưng cũng có quan điểm cho rằng nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội thành công trong việc chỉnh lý Dự luật Báo chí, thêm vào các nội dung liên quan đến truyền thông xã hội, để cuối cùng được Quốc hội khóa 13 thông qua và thành luật, thì đây sẽ là cải cách lớn lao trong công tác lập pháp ở Việt Nam.


Lê Dung


(SBTN)